Mỗi đêm khi ngủ, chúng ta trải nghiệm trung ấm thứ hai: Trung Ấm Giấc Mộng. Đầu tiên con rơi vào giấc ngủ và có [giai đoạn] mộng thứ nhất vào lúc đầu đêm. Sau khi giấc mộng thứ nhất đó nhạt phai, chúng ta sẽ rơi vào trạng thái ngủ sâu giống như khi chết, vào lúc đó chúng ta bất tỉnh. Rồi một lần nữa trước khi tỉnh dậy vào sáng mai, chúng ta có một giấc mộng khác, một hư ảo khác và đó cũng là trung ấm giấc mộng. Chúng ta không nghĩ về giấc mộng cùng một cách như nhau. Có người khôn và kẻ ngu. Người khôn không tin rằng giấc mơ có thật nhưng họ tin là ban ngày mới là thực tại và họ nghĩ rằng có sự khác nhau giữa ngày và đêm. Nhưng có một loại người khác quá tin vào những gì trong giấc mơ, họ tin rằng mình có thể trải nghiệm các dấu hiệu tốt và xấu trong giấc mơ. Chính vì vậy chúng ta nói những người đó tin rằng những gì trong mơ là thực. Đây lại là góc nhìn ngu ngốc về giấc mộng. Sự phản hồi trí tuệ nhất về giấc mộng sẽ là nhận biết rằng giấc mộng cũng như trải nghiệm ban ngày khi thức, đều giống như một sự huyễn hoá. Mọi thứ tồn tại và khởi hiện trong luân hồi và niết bàn đều do tâm tạo. Chúng ta thường có xu hướng suy nghĩ rằng chúng ta thật sự đang sống cho đến ngày rời bỏ cuộc đời này. Thực ra điều này không hoàn toàn đúng bởi vì vào mỗi tối khi rơi vào giấc ngủ, chúng ta [trải nghiệm trạng thái] chết. Ngủ và chết thực sự giống nhau, nó chỉ khác nhau ở mức độ vi tế. Chỉ bởi vì sinh lực sống của chúng ta chưa cạn kiệt nên chúng ta tỉnh dậy vào mỗi buổi sáng mà thôi.
Trung ấm giấc mộng bắt đầu ngay khi những nhận thức ban ngày lắng xuống và tiếp tục duy trì cho đến tận khi chúng ta thức dậy vào buổi sớm mai. Luyện tập về trung ấm giấc mộng rất quan trọng bởi vì nó giống như quá trình chết mà sau này chúng ta phải trải qua. Khi chết, tất cả những nhận thức này, toàn bộ cuộc đời này sẽ trở thành một ký ức nhạt nhoà. Tất cả những hiện tượng của cuộc đời này sẽ biết mất chẳng còn sót lại gì. Vì vậy khi con tỉnh dậy trong giai đoạn trung ấm giữa các cuộc đời thì những sự kiện của cuộc đời quá khứ đối với con sẽ chỉ như là một giấc mộng mà thôi.
Đức Garchen Rinpoche
Việt dịch: Trần Lan Anh – Hiệu đính: Thanh Liên
Nguồn: Giáo huấn về sáu trung ấm