Dành Cho Hành Giả Thượng Căn
Hãy nhớ đến vị Đạo Sư, Tri Kiến và Bổn Tôn
Nếu bạn đi theo con đường của Kim Cương thừa, có ba điều cốt yếu cần suy nghĩ và ghi nhớ khi bạn chuẩn bị cho cái chết:
Vị Đạo Sư, người đã giới thiệu cho bạn bản tánh của Tâm; Tri Kiến về sự trống rỗng, Tánh Không, nơi Tâm nên an trụ; và Bổn Tôn là vị bạn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống thông qua thực hành, người đóng vai trò là điểm tham chiếu và nhắc nhở bạn về sự hợp nhất giữa Tánh Không và Tánh Sáng. Trong ba điều này, có lẽ dễ nhớ nhất là vị Đạo Sư bởi vì bạn đã gặp Đạo Sư của mình trong suốt cuộc đời, do đó biết hình tướng của Thầy trông như thế nào và giọng điệu ra sao.
Là hành giả Kim Cương Thừa, bạn cũng sẽ rèn luyện Tâm trong thực hành quán tưởng và những thực hành thuộc giai đoạn thành tựu. Những thực hành này giúp bạn làm quen với hình tướng của vị Đạo Sư và Bổn Tôn, và cũng trở nên quen thuộc với danh hiệu, hoạt động và những hóa hiện của họ. Hướng dẫn thực hành được gọi là ‘nghi quỹ’.
Thực hành một nghi quỹ không phải chỉ cần đọc to nội dung bản văn, mà bạn cần nghĩ tưởng về những đặc điểm vật lý của vị Bổn Tôn và Đạo Sư, kết hợp trì tụng các chân ngôn. Khi bạn trải nghiệm giai đoạn hấp hối, điều tốt nhất có thể làm là hãy giữ hình ảnh của vị Bổn Tôn và Đạo Sư trong Tâm, nhớ nghĩ càng nhiều thuộc tính, màu sắc và hoạt động của Ngài càng tốt – ví dụ như sự phát quang và hội tụ những luồng ánh sáng cầu vồng.
Khi bạn cầu khẩn vị Bổn Tôn, điều cực kỳ quan trọng là bạn cảm thấy hoàn toàn tin tưởng rằng mình chính là vị Bổn Tôn; đây là điều Kim Cương thừa gọi là niềm ‘kiêu hãnh kim cương’. Quan trọng nhất trong tất cả là bạn cần thực hành tự quán đảnh (abhishekas) từ Đạo Sư và hòa lẫn Tâm bạn vào với Tâm vị Đạo Sư, hết lần này đến lần khác.
Đây là những gì một hành giả tốt thực hành theo Kim Cương Thừa sẽ làm – các bản kinh văn linh thiêng mô tả là ‘hành giả thượng căn’.
Nếu bạn đã chuẩn bị cho cái chết bằng cách thực hành phowa trong cuộc sống, thì bằng mọi cách, khi quá trình cái chết bắt đầu, hãy thực hiện phowa cho chính bạn. Nếu bạn biết một Lạt Ma, Yogi, Yogini, Tăng hay Ni tu giỏi, có thể yêu cầu họ làm phowa cho bạn.Và đừng lo lắng nếu người hành giả không ở cạnh giường của bạn khi họ tiến hành phowa, bởi vì phương pháp này có thể được thực hiện từ xa.
Tuy nhiên, tôi phải nhấn mạnh rằng con đường của phowa dành cho các hành giả thượng căn. Điều này không liên quan gì đến trình độ học vấn cao hay mức độ thông minh. Các hành giả cũng không được cho là thượng căn vì họ đã hoàn thành Ngöndro hay đã dành nhiều thập kỷ để nghiên cứu Phật Giáo. Năng lực duy nhất hoàn toàn không thể thiếu đó chính là lòng sùng tín. Nếu không có lòng sùng tín và chí tâm tin tưởng vào con đường của phowa, thực hành này thường chẳng có kết quả. Và ngày nay, rất khó để tìm được người nào có dạng tín tâm này.
Những Hành Giả Trung Căn
Hãy nhớ đến vị Đạo Sư
Cơ hội để một hành giả thiếu kinh nghiệm, thực hành ở mức độ bình thường có thể nhớ được Tri Kiến [đúng đắn] khi họ chết, hay các chi tiết về dung mạo và đặc tính của vị Bổn Tôn, ngay cả danh hiệu của vị Bổn Tôn cũng là rất mong manh. Thay vào đó, con đường đáng tin cậy nhất trong tất cả đó là cầu nguyện đến vị Đạo Sư của bạn. ‘Guru’ trong trường hợp này, là vị Đạo Sư hoặc vị Thầy mà bạn đã gặp trong suốt quãng đời, là người bạn đã nói chuyện và tương tác. Khi chết, hãy cầu nguyện đến Guru của bạn, tự nhận bốn quán đảnh [abhishekas] và hòa lẫn Tâm bạn vào Tâm vị Thầy, v.v…
Làm Thế Nào Để Hỗ Trợ Một Hành Giả Kim Cương Thừa Trong Giai Đoạn Hấp Hối?
Anh chị em Kim Cương Hữu có mối quan hệ mật thiết với hành giả Kim Cương Thừa đang hấp hối có thể giúp đỡ bằng cách nhắc nhở họ về tất cả những điểm thực hành quan trọng.
Hãy nhớ rằng cuộc sống chỉ là ảo tưởng, như một giấc mơ
Quy Y Đức Phật, Pháp và Tăng
Phát khởi Bồ Đề Tâm
Nhớ nghĩ đến hình tướng và hoạt động của vị Bổn Tôn cùng âm thanh của chân ngôn
An trú trong bất kỳ Tri Kiến nào quen thuộc nhất, con đường Trung Đạo,
Đại Thủ Ấn hay Đại Viên Mãn
Nhớ nghĩ đến Tri Kiến của sự hợp nhất giữa Tánh Không và Tánh Quang Minh [Tánh Sáng Rõ của Tâm]
Nhớ nghĩ đến vị Đạo Sư của bạn và hãy hưng khởi lòng sùng mộ mãnh liệt.
Đối với hành giả Kim Cương Thừa đang hấp hối, đối tượng quan trọng nhất của thực hành nhớ nghĩ chính là vị Đạo Sư, vì vậy hãy trì tụng danh hiệu của vị Thầy cho người sắp chết nghe thấy, thật lớn tiếng và rõ ràng. Thỉnh thoảng bạn có thể hát xướng hoặc thậm chí hét to danh hiệu của vị Thầy.
Những miêu tả chi tiết để nhắc nhở hành giả Kim Cương Thừa đang hấp hối về quá trình tan rã được trình bày ở trang 185. Nhưng nếu trong khoảng thời gian ngắn, nội dung sau đây có thể phù hợp hơn:
Khi nguyên tố đất tan rã
Và bạn kinh nghiệm dấu hiệu bí mật của những ảo giác mơ hồ,
Hãy quán tưởng vị Thầy nơi tim bạn và hưng khởi lòng sùng mộ hướng về Ngài.
Khi nguyên tố nước tan rã
Và bạn kinh nghiệm dấu hiệu bí mật của những làn khói hay sương mù,
Hãy quán tưởng vị Thầy nơi rốn bạn và cầu nguyện đến Ngài.
Khi nguyên tố lửa tan rã
Và bạn kinh nghiệm dấu hiệu bí mật của những tia lửa lập lòe như đom đóm,
Hãy quán tưởng vị Thầy nơi trán bạn
Khi nguyên tố khí tan rã
Và bạn thấy một ánh sáng chói rực đến gần,
Hãy cố gắng di chuyển Tâm mình vào Tâm vị Đạo Sư của bạn, Lần này đến lần khác.
Nhắc nhở hành giả Kim Cương Thừa đang hấp hối rằng mọi thứ họ nhìn thấy, đặc biệt những dấu hiệu bí mật là những biểu thị của Tâm – còn được gọi là sự hóa hiện của Tâm Trí Tuệ, Tâm Nền Tảng, Tâm Quang Minh, Pháp giới, Pháp Tánh, Pháp Thân, hoặc Như Lai Tạng và v.v…Thuật ngữ nào bạn sử dụng sẽ phụ thuộc vào dòng truyền và truyền thống mà hành giả thực hành theo.
Trong quá trình hấp hối và tại thời điểm chết, tất cả chúng ta đều sẽ sợ hãi. Có lẽ chúng ta cũng sẽ đau đớn về thể xác và trải nghiệm những kiểu đau khổ thường đi kèm với cái chết. Nhưng là người thực hành Pháp, chúng ta phải tận dụng mọi thứ xảy đến với mình. Vì vậy, đơn giản là hãy cố gắng quan sát và theo dõi bất kỳ cảm giác đau nào, mà không để bị cuốn vào những hy vọng hay sợ hãi của bạn. Thực tế, hãy cố gắng quan sát mọi thứ đang diễn ra với bạn mà không vướng mắc vào bất kỳ thứ gì.
Đây là những gì những hành giả Kim Cương Thừa có thể làm cho nhau.
Hãy chôn tôi khi chết
bên dưới thùng rượu một tửu quán.
Ngày may mắn ghé ngang,
Rượu từ thùng sẽ nhỏ.
Moriya Sen’an
Đức Dzongsar Khyentse Rinpoche